چرا آمریکای ترامپ از چین شکست می خورد؟

به گزارش خبر فوری، روزنامه روسی “نیزافیسیمایا” در مقاله ای مفصل نوشته است که تصمیم‌های رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، از زمان به قدرت رسیدنش، بسیاری از معادلات بین‌المللی را تغییر داده است. یکی از مهم‌ترین پیامدهای این تغییرات این بوده که اکنون بسیاری معتقدند چین کمتر از ایالات متحده برای جهان تهدیدکننده است. همچنین، کلید واژه “قدرت نرم” که همواره نقطه قوت آمریکا محسوب می‌شد، اکنون در حال انتقال به قدرت‌های بین‌المللی دیگر، به خصوص چین است.

نویسنده مقاله، یوگنی فِرلین، در گزارش خود نقل قولی از تحلیلگر چینی، هوانگ مینگ‌چونگ، در روزنامه “ساوت چاینا مورنینگ پست” می آورد که می گوید: مفهوم “قدرت نرم” در سیاست بین‌الملل که توسط آکادمیسین آمریکایی، جوزف نای ابداع شد، برای مدت‌ها گوهر تاج نفوذ جهانی آمریکا و در مقابل، نقطه ضعف آشکار چین در نظر گرفته می‌شد.

فرلین در شرح این نقل قول توضیح می‌ دهد که اکنون این رویه برعکس شده و اقدامات ترامپ منجر به تضعیف قدرت نرم آمریکا شده است. حملات پیاپی او علیه آزادی‌ های آکادمیک و توقف صدور ویزا برای دانشجویان، ضربات سختی بر پیکر قدرت نرم آمریکا وارد آورده است. این اقدامات باعث تضعیف جاذبه نظام آموزشی آمریکا شده که یکی از پایه‌ های اصلی قدرت نرم این کشور و حکومتش محسوب می‌ شود.

فرار مغزها  و تضعیف قدرت نرم آمریکا

مسئله درگیری ترامپ با هاروارد و دیگر جوامع دانشگاهی در کنار کاهش کمک‌ های مالی فدرال به پژوهش‌ های علمی، تهدیدی مستقیم برای پیشگامی علمی و فناورانه ‌ای است که ایالات متحده طی دهه‌ های طولانی از آن برخوردار بود. 

نویسنده مقاله در این زمینه به نتایج نظرسنجی اخیر مجله معتبر نیچر (Nature) در میان دانشمندان آمریکایی استناد می‌ کند که واقعیت نگران‌ کننده‌ ای را آشکار ساخت. ۷۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، تحت تأثیر بی ‌ثباتی موجود در تأمین مالی تحقیقات، به ‌طور جدی به فکر انتقال به کشوری خارج از ایالات متحده هستند.

فرلین معتقد است که اگر فرار مغزها محقق شود، می ‌تواند به ‌طور جدی توانایی ایالات متحده را برای جذب و حفظ استعدادها و نیروهای متخصص در داخل مرزهایش تضعیف کند. 

همچنین نویسنده به کنارگذاشتن نفوذ رسانه ‌ای و بشردوستانه جهانی آمریکا توسط ترامپ اشاره می‌ کند. قطع بودجه رادیوها و تلویزیون های خارجی آمریکا و دیگر شبکه‌ های رسانه ‌ای وابسته به واشنگتن و انحلال آژانس توسعه روابط بین‌المللی آمریکا (USAID) ضربات رسانه ‌ای سختی بر پیکر آمریکا وارد ساخت.

نظریه پردازی که تنش در گور می لرزد

فرلین خاطرنشان می ‌کند که بیست سال پیش با جوزف نای، صاحب نظریه قدرت نرم دیدار داشته است. نای در آن زمان به او گفته بود: «دموکراسی‌ های لیبرال معمولاً در مبحث جذابیت جامع ملی امتیاز بیشتری کسب می‌ کنند، چرا که از سوی رقبای غیردموکراتیک خود مشروع ‌تر و باورپذیرتر تلقی می ‌شوند.»

با این حال، فرلین می گوید: «نای در آن زمان ابراز شگفتی کرد که حتی در یک کشور کمونیستی مانند چین نیز مفهوم “قدرت نرم” که او ابداع کرده، طرفداران زیادی داشته است. حالا مشخص است، چینی ها دنبال طرح نای را گرفته و قدرت نرم خود را بالا و بالاتر می برند.»

فرلین می نویسد: «البته وضعیت [برای آمریکا] به این سیاهی ها هم نیست. نهادهای حیاتی‌ همچون دانشگاه‌ های تراز اول، صنعت سینمای هالیوود، شرکت‌ های عظیم فناوری اطلاعات و جوامع آمریکایی مقیم خارج همچنان به انتقال ارزش‌ های غربی به جهان در قالب‌ ها و اشکال متنوع ادامه می‌دهند. 

چند روز پیش، قاضی فدرال آلیسون بوروز، در ایالت ماساچوست (که محل استقرار دانشگاه هاروارد است) اعلام کرد تصمیم دولت ترامپ مبنی بر ممنوعیت پذیرش دانشجویان خارجی توسط دانشگاه هاروارد را به طور موقت به تعلیق درمی‌آورد. رئیس‌جمهور آمریکا درصدد بود تا هاروارد را از پذیرش دانشجویان خارجی منع کند، قراردادهایش با دولت فدرال را فسخ نماید، کمک‌های مالی چند میلیارد دلاری به آن را کاهش دهد و وضعیت معافیت مالیاتی این دانشگاه را مورد بازبینی قرار دهد.

بعد از این اتفاق، دانشگاه‌ های سراسر جهان اعلام کردند آماده‌اند به دانشجویان آسیب‌دیده از اقدامات ترامپ پناهندگی دهند. هدف آن‌ها جذب استعدادهای درخشان و سهم‌گرفتن از درآمدهای میلیارد دلاری آموزشی است که پیشتر به آمریکا تعلق می‌گرفت.

در میان این دانشگاه ها که همگی دنبال قدرت نرم بیشتر هستند، نام دانشگاه های آسیایی زیادی دیده می شود:

الف. دانشگاه شیآن جیائوتونگ چین به دانشجویان آسیب‌دیده هاروارد دعوت‌نامه فرستاده و وعده پذیرش و پشتیبانی همه‌جانبه داده است.

ب. دانشگاه اوساکا (از برترین‌ دانشگاه‌های ژاپن) آمادگی خود را برای ارائه معافیت‌های تحصیلی، بورسیه‌ های پژوهشی و سفر دانشجویان و پژوهشگران آمریکایی علاقه‌مند به انتقال به ژاپن اعلام کرده است.

ج. دانشگاه‌های کیوتو و توکیو نیز در حال بررسی برنامه‌های مشابه هستند.

د. هنگ‌کنگ به دانشگاه‌های خود دستور جذب بهترین استعدادها از آمریکا را داده است. 

پرسشی که این روزها مطرح است

اکنون پرسش کلیدی این است: آیا غرب با وجود قطب‌بندی‌های داخلی و شکاف‌های اجتماعی قادر خواهد بود منابع خود را هماهنگ کرده و با اتحاد مؤثر، با مدل‌های اقتدارگرای نوظهور و پیشرو در قلمرو قدرت نرم رقابت کند؟ 

نویسنده اشاره می‌ کند که ترامپ نشان داده اوضاع آمریکا در این زمینه روز به روز بدتر می شود. او می گوید احتمالاً تن جوزف نای با مشاهده وضعیت پیش‌آمده و تحقیر و نادیده‌گرفتن شدن مفهوم «قدرت نرم» توسط ترامپ «بارها و بارها در گور خواهد لرزید»‌. این مساله به ویژه از این جهت جالب توجه است که پیکر نای در شهر کمبریج، در نزدیکی دانشگاه محبوبش هاروارد به خاک سپرده شده است.