سرمایهگذاری در کف ۴.۵ ساله
روند تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران بار دیگر نزولی شده و چشمانداز رشد بلندمدت کشور را با ابهامهای جدی مواجه کرده است. تازهترین دادههای رسمی نشان میدهد رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در تابستان۱۴۰۴ به منفی ۴.۸درصد سقوط کرده؛ رقمی که پایینترین سطح سرمایهگذاری در چهارسالونیم اخیر را نشان میدهد و ادامه مسیری را تایید میکند که از میانه دهه۹۰ تا کنون آغاز شده است. رشد اقتصادی در تابستان سال جاری به میزان ۰.۳درصد و رشد اقتصادی بدون نفت منفی ۰.۴درصد گزارش شده است. اقتصاددانان هشدار میدهند که در اقتصادی سرمایهبر مانند ایران، کاهش سرمایهگذاری، ظرفیتهای تولیدی را محدود میکند و به فرسایش موجودی سرمایه، افت بهرهوری و کاهش توان رشد در سالهای آینده منجر میشود. نشانههای این وضعیت در حال حاضر نیز، بهروشنی در عملکرد فصلی اقتصاد قابل مشاهده است. افت سرمایهگذاری در سالهای اخیر با رشدهای مثبت اما شکننده اقتصادی همراه شده که عمدتا متکی بر بخشهایی مانند نفت یا خدمات بوده و توان ایجاد رونق پایدار را نداشته است. بررسی روند سرمایهگذاری طی ۱۵سال اخیر نشان میدهد که اقتصاد ایران طی دوره فوقذکر با نوسانهای شدید، شوکهای تحریمی، تورم بالا، بیثباتیهای کلان و کمبود منابع مالی مواجه بوده و این عوامل بهصورت همزمان موتور سرمایهگذاری را تضعیف کردهاند. کاهش تدریجی دسترسی به منابع مالی داخلی و خارجی، محدودیت شدید نظام بانکی و افزایش ریسکهای ژئوپلیتیک بر عمق این معضل اقتصادی افزوده است. در چنین شرایطی، تحقق رشد ۸درصدی هدفگذاریشده در برنامه هفتم توسعه، بسیار دور از واقعیت به نظر میرسد. ادامه این روند میتواند مسیر توسعه کشور را با چالشهای بزرگتری روبهرو کند، مگر آنکه مجموعهای از اصلاحات هماهنگ شامل آزادسازی اقتصادی، بهبود فضای کسبوکار، رفع ریسکهای سیاست خارجی و اصلاح ناترازیهای بانکی و بودجهای در دستور کار قرار گیرد؛ تصمیماتی که آینده رشد اقتصادی ایران و رفاه خانوارها به آنها گره خورده است.
منبع: دنیای اقتصاد
