۷ نشانه پنهان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD)
اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) نوعی وضعیت عصبی‌رشدی است که از دوران کودکی آغاز می‌شود و بر تمرکز، کنترل هیجان و رفتار تأثیر می‌گذارد. بسیاری از افراد گاهی حواس‌پرت یا فراموش‌کار می‌شوند، اما در ADHD این نشانه‌ها مداوم و مزاحم زندگی روزمره‌اند و توان عملکرد طبیعی فرد را کاهش می‌دهند.
تفاوت ADHD با فراموش‌کاری معمولی
دکتر سلینا وارلو، روان‌شناس بالینی، در گفت‌وگو با سان توضیح می‌دهد که ADHD نوعی اختلال عصب‌رشدی است که از بدو تولد وجود دارد و در رشد و فعالیت مغز تأثیر می‌گذارد. به گفته او، این اختلال بر تمرکز، کنترل هیجان و مهار تکانه‌ها اثر می‌گذارد و توانایی فرد را برای عملکرد مؤثر در کار، تحصیل یا زندگی روزمره کاهش می‌دهد.
وارلو تأکید می‌کند که هر کسی ممکن است گاهی دچار حواس‌پرتی شود، اما در افراد دارای اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی، این نشانه‌ها پایدارند و بر عملکرد روزانه اثر واقعی می‌گذارند.
علائمی که ممکن است نشان از ADHD باشند
۱. گم‌کردن مداوم وسایل
به گفته دکتر وارلو، فراموش‌کردن کلید یا تلفن همراه هر از گاهی طبیعی است، اما وقتی این موضوع به یک عادت همیشگی تبدیل شود و در کار یا قرارهای مهم اختلال ایجاد کند، ممکن است نشانه‌ای از اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی باشد.
سامانتا لَوِندر، مدیر خدمات مشاوره عصبی در شرکت Grace Consulting، می‌گوید اگر با وجود تلاش زیاد، هر روز وسایلتان را گم می‌کنید، احتمال دارد دچار اختلال در «عملکرد اجرایی» باشید؛ فرآیند ذهنی که برای برنامه‌ریزی و تمرکز ضروری است.
۲. حواس‌پرتی در جلسات و کار
اگر در جلسات طولانی ذهنتان مدام سرگردان می‌شود، نگران نباشید؛ بیشتر افراد چنین تجربه‌ای دارند. اما به گفته دکتر وارلو، در افراد مبتلا به ADHD، این حواس‌پرتی تقریباً مداوم است و پیگیری کار، درس یا حتی گفت‌وگو با دیگران را دشوار می‌کند.
سامانتا لَوِندر اضافه می‌کند: «افراد دارای ADHD معمولاً در تنظیم توجه خود مشکل دارند، نه فقط در حفظ آن. ممکن است در زمان کاری مهم، به‌جای تمرکز بر موضوع جلسه، درگیر جزئیات بی‌اهمیت شوند.»
۳. تعلل و از دست دادن مهلت‌ها
تعلل در انجام کارها برای همه پیش می‌آید، اما در اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی، این تعلل به‌صورت مزمن دیده می‌شود.
به گفته دکتر وارلو، افراد ممکن است واقعاً بخواهند وظیفه‌ای را انجام دهند اما شروع کار برایشان بسیار دشوار است و همین موضوع باعث تکرار مشکلات در محیط کار یا تحصیل می‌شود.
سامانتا لَوِندر هم اشاره می‌کند که افراد مبتلا به ADHD حتی در کارهایی که برایشان مهم است، گاهی نمی‌توانند آغازگر باشند و این موضوع باعث ناامیدی آن‌ها می‌شود.
۴. واکنش شدید به مسائل کوچک
همه ما گاهی از حجم کار یا استرس احساس فشار می‌کنیم، اما در ADHD، شدت احساسات بیشتر است.
به گفته دکتر وارلو، آنچه برای یک فرد معمولی یک ناراحتی جزئی است، می‌تواند در فرد مبتلا به ADHD باعث گریه، عصبانیت یا حتی قطع ارتباط شود.
این واکنش‌ها ممکن است از بیرون «اغراق‌آمیز» به نظر برسند، اما در واقع ناشی از مشکل در تنظیم هیجان هستند و می‌توانند به روابط و اعتمادبه‌نفس آسیب بزنند.
۵. دیر رسیدن مداوم
گاهی دیر رسیدن طبیعی است، اما در ADHD پدیده‌ای به نام «کورزمانی» (Time Blindness) وجود دارد.
دکتر وارلو توضیح می‌دهد که این افراد معمولاً مدت زمان انجام کارها را کمتر از واقع برآورد می‌کنند: «ممکن است فرد فکر کند دو دقیقه وقت دارد تا ظرف‌ها را بشوید، در حالی‌که در واقع پانزده دقیقه طول می‌کشد. همین خطا باعث تأخیرهای پی‌درپی می‌شود.»
۶. بی‌خوابی و ذهن پرشتاب
به گفته دکتر وارلو، بی‌خوابی گاه‌به‌گاه معمول است، اما ذهن افراد دارای ADHD اغلب شب‌ها بی‌وقفه فعال است. او می‌گوید: «ذهن آن‌ها مدام از یک فکر به فکر دیگر می‌پرد و کنترل آن دشوار است.»
این وضعیت موجب خستگی مداوم و کاهش تمرکز روز بعد می‌شود.
۷. دست‌و‌پاچلفتی بودن
دکتر وارلو اشاره می‌کند که بی‌دقتی‌های حرکتی ممکن است برای هر کسی پیش بیاید، اما در ADHD، ضعف در هماهنگی و توجه باعث بروز تصادف‌های کوچک مکرر می‌شود.
به گفته سامانتا لَوِندر، این ویژگی می‌تواند با «دیس‌پراکسی» (کُنش‌پَریشی) همراه باشد؛ اختلالی که حرکت و هماهنگی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در بسیاری از مبتلایان به اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی دیده می‌شود.
اهمیت تشخیص حرفه‌ای
در سال‌های اخیر آگاهی عمومی نسبت به این اختلال افزایش یافته است. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در این رشد آگاهی داشته‌اند، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که ویدئوها و فهرست‌های کوتاه اینترنتی می‌توانند گمراه‌کننده باشند.
دکتر وارلو می‌گوید بسیاری از افراد با دیدن چند نشانه در خود، به اشتباه تصور می‌کنند مبتلا به ADHD هستند، در حالی‌که تشخیص این اختلال تنها باید توسط متخصص انجام شود.
منبع | روزیاتو
