ماهیت منفی طمع در اسلام و مسیحیت

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، حجت الاسلام محمدرضا اسدی در دومین همایش بین‌المللی مطالعات تطبیقی اخلاق در اسلام و مسیحیت اظهار کرد: طمع به معنای چشم داشت به داشته‌های دیگران، از جمله رذایل اخلاقی است که به سبب تأثیر فراوان بر دیگر فضائل و رذائل اخلاقی، لازم است بیشتر مورد توجه قرار گیرد و تعدی به حقوق دیگران، تجاوزهای جنسی، غارت اموال، جنگ، خونریزی و حتی محاق دین و ایمان می‌توانند از نتایج خطرناک عدم مهار این رذیله اخلاقی باشند.

بنابر روایت حوزه، معاون آموزش موسسه امام خمینی(ره) بیان کرد: بررسی مقایسه‌ای این موضوع در ادیان مختلف، علاوه بر نمایان ساختن اشتراکات و زمینه‌سازی برای هم‌افزایی و مشارکت عملی، امکان شناخت حقیقت و استفاده از آن در نظام تربیتی و اخلاقی در جوامع گوناگون را فراهم خواهد ساخت.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) ابراز کرد: اسلام و مسیحیت به عنوان دو دین زنده و دارای پیروان فراوان در جهان معاصر، با مذمت نمودن طمع در متون مقدس دینی و بیان منشأ، آثار و ناسازگاری آن با روح دین، دارای ظرفیت‌هایی قابل توجه برای تأثیرگذاری بر مؤمنان در اجتناب از این گناه بزرگ اخلاقی و مهار آن هستند.

وی ادامه داد: طمع به عنوان یکی از رذایل خبیثه و اخلاقیات ناپسند که حقیقت آن چشم داشتن به داشته‌های دیگران است (در مقابل استغناء)، در متون مقدس اسلام و مسیحیت مطرح و از آن نهی شده است.

حجت الاسلام اسدی تصریح کرد: بر اساس تعالیم اسلام و مسیحیت، طمع در سطوح و جلوه‌های مختلفش از قبیل طمع به مال مردم، طمع به زنان نامحرم، طمع به مقام‌ها و حقوق خاص اجتماعی و مانند آن منفی و مورث بدبختی دنیا و آخرت است.

معاون آموزش موسسه امام خمینی(ره) عنوان کرد: ماهیت منفی طمع در اسلام از سه جنبه تشریح شده است: جنبه رذیلتی و ضد ارزش بودن طمع؛ جنبه بیماری بودن آن از نظر روحی و روانی و همچنین جنبه ناسازگاری آن با روح اسلام که همانا تسلیم و توکل است که این امر در مسیحیت به نحو دیگری تشریح گردیده است؛ جنبه رذیلتی و ضد ارزش بودن طمع و جنبه مخالفت آن با روح مسیحیت یعنی محبت. هر دو دین تشریح خوبی از ماهیت طمع ارائه کرده‌اند و در اسلام به جنبه اقناعی مذموم بودن آن نیز توجه شده است.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) اذعان کرد: در خصوص منشأ طمع، از تعالیم اسلام مواردی همچون دنیاخواهی، در نظر نگرفتن شأن و جلالت نفس و ضعف شناخت و توکل بر خدا را می‌توان به‌عنوان ریشه‌های طمع معرفی نمود و مسیحیت نیز طمع را حاصل بی‌اعتمادی فرد به خدا و رویگردانی و غضب الهی معرفی کرده است.

وی ادامه داد: در هر دو دین، عنصر عدم شناخت و توجه صحیح به خدا به عنوان ریشه طمع معرفی شده و اسلام عدم توجه صحیح به دنیا و جلالت نفس آدمی را نیز به عنوان ریشه طمع برجسته می‌کند و هر دو دین هشدارهای قابل توجهی درباره آثار سوء طمع را در تعالیم خود جای داده¬اند. که در دو دسته آثار دنیوی و آثار اخروی قرار می‌گیرند.

حجت الاسلام اسدی گفت: مواردی چون ذلت نفس و خودباختگی و خواری نزد مردم؛ خودفروشی؛ مسامحه در برخوردها، سازشکاری و ضایع نمودن حق و اهل و از دست دادن حکمت از آثار دنیوی طمع و مواردی چون افزایش گناه و خطا؛ محو حسنات؛ دین فروشی؛ از دست دادن ایمان و در نهایت نگون بختی از آثار اخروی‌اش هستند.

معاون آموزش موسسه امام خمینی(ره) یادآور شد: مسیحیت نیز نسبت به آثار سوء طمع هشدار می‌دهد که همه آنها در دو دسته آثار مربوط به دنیای فرد و آثار مربوط به دین، ایمان و عاقبت او قرار می‌گیرند.

وی افزود: آثار دنیوی مذکور در متون مقدس مسیحی شامل خارج شدن برکت از مال فرد و انباشته نشدن سرمایه و ترک معاشرات مؤمنان با او (به توصیه دین) و آثار مربوط به دین و عاقبت انسان شامل گرفتار شدن در دام انواع شهوات و غرق شدن در تباهی و هلاکت؛ مستوجب خشم، انتقام و مجازات الهی شدن؛ مشمول لعنت خدا شدن و محرومیت از حیات حقیقی در فرجام عالم و وارث ملکوت خدا نشدن می‌شود.

حجت الاسلام اسدی اظهار کرد: همچنین جالب است که هر دو دین این هشدار مهم را داده‌اند که طمع می‌تواند منشأ همه بدی‌ها باشد و درباره جنبه شرعی طمع توجه به شریعت اعمال و ایمان لازم است.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) بیان کرد: اسلام دارای شریعت اعمال و مسیحیت دارای شریعت ایمان (نفی شریعت اعمال) است، اما از آنجا که طمع به خودی خود فعل جوارحی نیست و از امور درونی و باطنی است، برخی فقیهان اسلامی معتقد به گناه بودن آن بوده و از نظر برخی دیگر، افعال جوانحی اینچنینی، به خودی خود حرمت شرعی نداشته و تنها حاصل آنها اگر از جهت حق الله یا حق الناس، گناه تعریف شده‌ای در مجموعه احکام شریعت اسلام باشد، حرام خواهند بود.

معاون آموزش موسسه امام خمینی(ره) تصریح کرد: در مسیحیت نیز اگرچه شریعت اعمال به شریعت ایمان مبدل شده است، اما دست کم در تفسیر کاتولیکی، عمل نشانه ایمان بوده و به همراه آن در عاقبت فرد و رسیدن به ملکوت خدا تأثیرگذار است، بنابراین طمع در هر دو دین دست کم حرمت اخلاقی دارد و در هر دو دین با عبارات اکید و هشدارهای جدی، نسبت به رذالت ماهیت آن و آثار سوءش روشنگری شده است.

حجت الاسلام اسدی خاطرنشان کرد: بنابراین متون مقدس هر دو دین، ظرفیت‌های قابل توجهی در تبیین ماهیت پلید طمع، تحلیل و تبیین منشأ آن، آثار و فرجام سوء آن و در نهایت نهی‌های شدید و اکید اخلاقی و شرعی با توضیحات داده شده، دارند که با قرار گفتن در نظام تربیتی و اخلاقی این دو دین، می‌توانند تأثیر به‌سزایی در اجتناب مؤمنان از این رذیله اخلاقی و حالت نفسانی خطرناک داشته باشند.