عمق ارزی تالارهای تجاری

روزهای اخیر شائبه‌ای مطرح شد که تمام معاملات ارزی با نرخ تالار دوم ارز تجاری مرکز مبادله ایران در حال انجام است، با این حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد تنها بخشی از معاملات به تالار دوم انتقال یافته و مابقی معاملات ارزی در تالار اول انجام می‌شود. در حال حاضر ۲۰ تا ۳۰ درصد معاملات ارزی مرکز مبادله ایران در تالار دوم و مابقی در تالار اول در حال انجام است. البته احتمال انتقال برخی از معاملات از تالار اول به تالار دوم در روزهای آینده وجود دارد و احتمال دارد سهم بازار تالار دوم افزایش یابد.

نرخ اسکناس ارز تالار اول مرکز مبادله ایران که بیش از یک ماه بود در کانال ۷۳ هزار تومان قرار داشت، روز دوشنبه به کانال ۷۴ هزار تومان و روز گذشته به کانال ۷۵ هزار تومان وارد شد. این تغییر روند، در کنار تاکید مقامات بانک مرکزی بر عمق بخشی به تالار دوم مرکز مبادله ایران که نرخی بین ۱۰۰ تا ۱۰۷ هزار تومان در آذر ماه داشته است، باعث شد گمانه‌زنی‌هایی در خصوص انتقال تمام معاملات ارزی به تالار دوم مرکز مبادله مطرح شود. با این حال، بررسی آخرین اطلاعات منتشر شده از حجم معاملات ارزی در مرکز مبادله ایران، نشان می‌دهد در حال حاضر بین ۷۰ تا ۸۰ درصد مبادلات در تالار اول در حال انجام است. طبق اعلام سخنگوی بانک مرکزی، در حال حاضر معاملات ارزی تالار دوم به حدود ۳۰‌میلیون دلار رسیده است. در نهایت رقم معامله شده روزانه نیز متفاوت است. به طور مثال، در روز گذشته کل معاملات ارزی اعلام شده ۸۳‌میلیون اعلام شده بود، اما سخنگوی بانک مرکزی اعلام کرد که حجم معاملات ارز در مرکز مبادله رقمی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰‌میلیون دلار است. این موضوع به این دلیل است که حجم مبادلات در هر روز متفاوت است. 

اعلام نرخ تالار دوم به شکل روزانه

طبق اخبار رسیده به دنیای اقتصاد، طی روزهای آینده نرخ ارز مبادلات ارزی تالار دوم مرکز مبادله ایران، همچون تالار اول، به صورت روزانه اعلام خواهد شد. از سوی دیگر، گزارش‌ها حاکی از این است که میانگین نرخ ارز تالار دوم در روزهای اخیر ۱۰۳ هزار تومان بوده و در نرخ سقف یعنی ۱۰۷ هزار تومان، معاملات کمی صورت می‌گیرد. اطلاعات منتشر شده نشان می‌دهد، این که چه معاملاتی در تالار اول و چه معاملاتی در تالار دوم مرکز مبادله انجام شود، طبق نظر و با تایید وزارت صمت انجام می‌شود.

افت ۸‌میلیارد دلاری عرضه دلار

طبق اطلاعات منتشر شده، بانک مرکزی از اول فروردین ماه تا ۱۹ آذر ماه سال قبل، ۴۹‌میلیارد و ۸۷۲‌میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای تجاری و بازرگانی، واردات در مقابل صادرات و خدمات تامین کرده است. این در حالی است که میزان ارز تامین شده توسط بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا ۲۱ آذر ماه، ۴۱‌میلیارد و ۷۲۴‌میلیون دلار بوده است. به بیان دیگر، تامین ارز در سال جاری بیش از ۸‌میلیارد دلار نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.به عقیده کارشناسان یکی از دلایل افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، کاهش عرضه ارز در ماه‌های اخیر بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد با تعمیق معاملات ارزی در تالار دوم مرکز مبادله ایران، نرخ ارز در بازار آزاد می‌تواند تغییر مسیر دهد. از نگاه کارشناسان، حذف نرخ‌های چندگانه ارزی و معامله در نرخ بازار می‌تواند عرضه بازار را تقویت کرده و خود عاملی برای کاهش نرخ ارز باشد. بنابراین حذف تالارهای متعدد و به تبع آن نرخ‌های بالا باید در دستور کار قرار گیرد. تعمیق تالار دوم و رسیدن سهم این بازار به سطح ۵۰ درصد معاملات می‌تواند باعث افزایش انگیزه عرضه ارز در روزهای آینده شود.

دو جلسه مهم رئیس کل بانک مرکزی

روز سه‌شنبه، ۲۵ آذر ماه، رئیس کل بانک مرکزی دو نشست با وزیران صمت و بهداشت و درمان به منظور بررسی دقیق نیازهای ارزی دو وزارتخانه و اولویت‌های اعلامی آنها در ثبت‌سفارش‌های ارزی داشت. در این نشست‌ها، ضمن تاکید بر ترکیب کالاها در تالار یک و دو ارزی مرکز مبادله، مذاکرات و بررسی‌هایی برای تامین ارز کالاهای اساسی و دارو و صنایع انجام شد. در نتیجه قرار شد کمیته تخصصی رصد تامین ارز کالاهای اساسی و دارو با حضور نمایندگان وزارتخانه‌ها تشکیل شود و به صورت روزانه این موضوعات را پیگیری کند. رئیس کل بانک مرکزی در این دو نشست با تاکید بر اهمیت تولید و ضرورت توجه به تامین مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید، آمادگی بانک مرکزی برای تامین نیازها در جهت افزایش تولید به ویژه تولیدات ارزآور را اعلام کرد. گزارش منتشر شده از این نشست‌ها نشان می‌دهد، در خصوص ترکیب کالاها در تالار یک و دو ارزی مرکز مبادله و نحوه عمق بخشی به تالار دوم مذاکره شد.

در این جلسات همچنین موضوع تسریع در پرداخت‌های ارزی برای کالاهایی که کد تخصیص دریافت کرده‌اند نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس اقدامات لازم برای تسریع در تامین منابع ارز برای کالاهای اساسی و دارو با همکاری وزارتخانه نفت و بانک‌های عامل فعال در بازار ارز تجاری و کارگزاری‌های فعال انجام می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد، در این جلسات توافقاتی با هدف توسعه و برخورداری سریعتر شرکت‌ها از ارز در تالار دوم انجام شده است و انتظار می‌رود این موضوع باعث افزایش تخصیص ارز در تالار دوم مبادله در روزهای آتی شود.همچنین، در این جلسات مطرح شد که ترکیب کالاهایی که مبادلات ارزی آنها در تالار یک و تالار دو مرکز مبادله قرار دارد، با توجه سطح اثربخشی آنها در تولید ناخالص داخلی و موضوعاتی مانند اشتغال و اثرگذاری بر تورم انجام شود. مقرر شد، نتیجه نهایی این بحث پس از آماده‌سازی سامانه‌ها برای اعمال تغییرات ابلاغ شود.

بیش از ۶ هزار حساب مسدود شد

همچنین، روز گذشته، سخنگوی بانک مرکزی از عملکرد این نهاد در پاسخ به رشد نرخ ارز در بازار آزاد گزارش داد. سخنگوی بانک مرکزی در تشریح اقدامات نظارتی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز گفت: طی چند روز گذشته حساب ۲۵۱ نفر از افراد مظنون به عملیات پول‌شویی و اخلال در بازار ارز مسدود شد. این تعداد افراد بیش از ۶ هزار حساب در شبکه بانکی داشتند که طبق ماده ۴۲ قانون بانک مرکزی حساب این افراد مسدود شد. رونده این افراد با همکاری وزارت اقتصاد به قوه قضائیه ارسال می‌شود. شیریجیان اعلام کرد: گردش مالی مجموع این حساب‌ها طی چند روز گذشته بیش از ۲۱۰ هزار‌میلیارد تومان بود.

معاون سیاستگذاری پولی تصریح کرد: بانک مرکزی در راستای تقویت این اقدامات و بر اساس ماده ۴۲ قانون بانک مرکزی با همکاری مرکز اطلاعات مالی و وزارت اقتصاد این اقدامات را طی چند روز آینده به قوت و مستمر ادامه خواهد داد و با کلیه حساب‌ها و افراد مشکوک به عملیات پول‌شویی برخورد قانونی قاطع انجام خواهد شد. همچنین پرونده افراد مظنون به مرجع قضایی ارسال می‌شود.

پیش از این، سخنگوی بانک مرکزی اعلام کرده بود که در راستای تقویت اقدامات نظارتی بانک مرکزی، دوازده تیم بازرسی تشکیل شده که مسوول رسیدگی به شعب مشکوک به تراکنش‌های پول‌شویی و اختلال در بازار ارز و طلا هستند. در همین راستا بانک مرکزی تراکنش‌های مشکوک به پول‌شویی و فعالیت در بازار ارز را شناسایی کرده و در حال مسدودی این حساب‌هاست. در کنار این موضوع بانک مرکزی رقم تراکنش‌های سه فرد را منتشر کرد که برخلاف سن پایینی که داشتند حجم معاملات بسیار بالایی در بازار ارز داشتند. یکی از این افراد فردی ۲۴ ساله است که با ۱۱ حساب ۱۳ همت تراکنش داشته است. فرد دیگر ۲۸ ساله با ۱۳ حساب و ۵.۲ همت تراکنش و دیگری ۳۳ ساله با ۲۱ حساب ۸ همت تراکنش داشته است. 

منبع: دنیای اقتصاد