دستمزدها چقدر افزایش یابد؟/ ناامیدی فعالان بازار سرمایه از رشد اقتصاد + فیلم
در برنامه تیتریک سهشنبه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۴ بررسی کردیم که چشمانداز کلان اقتصاد ایران همچنان با تورم مزمن بالا و رشد اقتصادی ضعیف تعریف میشود.
نظرسنجی از فعالان بازار سرمایه درباره پارامترهای بازار
نتایج نظرسنجی از کارشناسان اقتصادی و مدیران دارایی نشان میدهد چشمانداز کلان اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴ همچنان با تورم مزمن بالا و ضعف پایدار رشد اقتصادی تعریف میشود. تمرکز اکثریت پاسخدهندگان بر نرخ تورم ۴۵ تا ۶۰ درصدی، حاکی از نهادینهشدن انتظارات تورمی و کاهش اثرگذاری سیاستهای پولی است. همزمان، ارزیابی منفی از رشد اقتصادی، بیانگر تداوم افت سرمایهگذاری، کاهش بهرهوری و محدودیتهای ساختاری در سمت عرضه است؛ ترکیبی که اقتصاد را در وضعیت رکود تورمی قرار میدهد.
در این فضا، انتظارات ارزی تشدید شده و دلار به متغیر لنگر در شکلدهی انتظارات تورمی و قیمتگذاری داراییها تبدیل شده است. بازتاب این شرایط در بازارها، بهویژه در طلا و سهام، بهصورت گرایش پررنگ به داراییهای پوششدهنده تورم نمایان شده است. نتایج سال ۱۴۰۵ نیز با وجود تعدیل نسبی انتظارات، همچنان از بدبینی ساختاری و اولویت مدیریت ریسک در تصمیمگیری فعالان اقتصادی حکایت دارد.
برآورد اکوایران از افزایش دستمزدها در سال ۱۴۰۵
با نزدیک شدن به انتهای هر سال، چانهزنیها بر سر حقوق و دستمزد افزایش پیدا میکند. اتحادیههای کارگری از یک سو و دولت از سوی دیگر در این چانهزنی شرکت دارند. اتحادیهها که به دنبال افزایش رفاه کارگران هستند سعی در افزایش بیشتر حقوقها دارند و دولت که با مسئله کسری بودجه و تورم دست و پنجه نرم میکند سعی در افزایش حداقلی حقوق و دستمزد خواهد داشت.
بررسیهای آماری اکوایران نشان میدهد روند افول دستمزدها در یک سال و نیم گذشته الگویی مشخص داشته است. تورم باعث کاهش قدرت خرید خانوار شده و برای حفظ قدرت خرید خانوار در سال آینده دولت باید حدود ۵۰ درصد حقوق و دستمزد کارگران را افزایش دهد.
قدرت خرید دلاری خانوار
بررسی دستمزد روزانه دلاری خانوار نشان میدهد با کاهش و افزایش نرخ ارز، دستمزد دلاری خانوار دچار نوسان شده است. به طوریکه این دستمزدها از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا کنون بازهای بین ۳ تا ۶ دلار را تجربه کرده است. برای مثال در ابتدای مهر سال گذشته دستمزد دلاری روزانه یک کارگر با یکسال سابقه کار معادل ۵.۱۷ دلار بوده است. از سوی دیگر در انتهای زمستان سال گذشته این دستمزد به حدود ۳.۰۸ دلار در روز رسیده است.
آخرین بررسیها نشان میدهد به علت افزایش مداوم نرخ ارز در سال جاری، دستمزد دلاری روزانه مداوما کاهش پیدا کرده است. به طوریکه تا میانه آذرماه امسال سطح دستمزد روزانه به ۳.۵۱ دلار افول کرده است.
به طور کلی میتوان گفت برای حفظ سطح رفاه مردم در سال آینده باید حدودا دستمزد روزانه به ۵ دلار برسد.
دستمزد حقیقی خانوار
یکی دیگر از راههای بررسی رفاه خانوارها محاسبه دستمزد حقیقی آنهاست. به عبارتی همان دستمزدی که که اثر تورم از آن خارج میشود. به طور کوتاه دستمزد حقیقی گویای آن است که درآمد واقعی هر فرد (بدون احتساب تورم) با گذشت زمان چقدر است.
اکوایران این محاسبه را با توجه به قیمتهای فروردین ۱۴۰۳ انجام داده است. بررسی حداقل دستمزد حقیقی کارگران با یک سال سابقه کار نشان میدهد دستمزد واقعی در فروردین سال گذشته ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده که با شدیدی تا انتهای سال همراه شده است. اثر تورم بر دستمزد کارگران باعث شده دستمزد واقعی اسفند ماه گذشته آنها به ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان کاهش یابد.
با افزایش دستمزدها در سال ۱۴۰۴ مجددا سطح دستمزد واقعی افزایش یافت و به ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید. اما دستمزد سال جاری نیز درگیر تورم شد تا جاییکه سطح دستمزد واقعی در آبان امسال به ۷ میلیون و ۲۲۹ هزار تومان رسید.
اکوایران در گزارشهای پیشبینی تورم خود وضعیت تورم را تا انتهای سال جاری ارزیابی کرده است. اگر وضعیت تورم طبق سناریوهای پیشبینی شده توسط اکوایران تا پایان سال ادامه پیدا کند سطح دستمزد واقعی کارگران در اسفند ماه به حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
لذا انتظار میرود با توجه به شرایط تورمی کشور، برای حفظ رفاه کارگران سطح دستمزدهای واقعی در فروردین سال آینده به ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش یابد.
دستمزدها چقدر افزایش یابد؟
بررسیهای اکوایران نشان میدهد اگر قرار باشد رفاه خانوار در سطح یک سال و نیم گذشته باقی بماند باید یا دستمزد واقعی به ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برسد یا دستمزد دلاری روزانه معادل ۵ دلار باشد.
در این دو حالت محاسبات اکوایران افزایشی حدود ۴۹ تا ۵۱ درصد را نشان میدهد. با این میزان افزایش در دستمزدها انتظار میرود رفاه خانوار در سطح سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ باقی بماند.
البته باید دقت داشت که این محاسبات با در نظر گرفتن شرایط تورمی یک سال و نیم گذشته و ثبات نرخ ارز معنا پیدا میکند. در صورتیکه تورم در سال آینده شدیدتر از سال جاری باشد یا نرخ ارز افزایش شدیدتری را به خود ببیند نمیتوان رفاه خانوار در سال آینده را مشابه با یکسال و نیم گذشته در نظر گرفت. لذا در این شرایط شاید نیاز به افزایش بیشتری در حقوق و دستمزد کارگران احساس شود.
مورد اعتمادترین برندهای خودرو
وبسایت معتبر «کانسیومر ریپورت» در تازهترین گزارش خود، عملکرد حدود ۳۸۰ هزار خودرو از ۲۶ برند مختلف را بررسی کرده تا قابلاعتمادترین خودروسازان از نظر میزان بروز مشکل را مشخص کند. بر اساس این ارزیابی، تویوتا بار دیگر در صدر جدول کمدردسرترین برندها قرار گرفته و پس از آن، سوبارو، لکسوس، هوندا و بیامو رتبههای بعدی را به خود اختصاص دادهاند. در مقابل، برندهای آمریکایی مانند کرایسلر، جیامسی، جیپ، رم و ریویان در انتهای جدول دیده میشوند.
اهمیت این گزارش برای بازار ایران از آنجاست که نیمی از ۱۰ برند قابلاعتماد، در فهرست خودروهای وارداتی کشور حضور دارند و در مقابل، هیچیک از برندهای پرمسئله در لیست واردات دیده نمیشود. با این حال، دو نکته قابل تأمل مطرح است؛ نخست آنکه حتی ضعیفترین برندهای این رتبهبندی نیز خودروسازان بینالمللی شناختهشدهاند و دوم اینکه طبق این گزارش، خودروهای برقی و پلاگین هیبرید بیشترین میزان خرابی را ثبت کردهاند. موضوعی که در شرایط خدمات محدود و هزینههای بالای نگهداری در ایران، اهمیت دوچندان پیدا میکند.
بررسی تجارت محصولات تهویه و سرمایش
بررسی وضعیت صادرات و واردات محصولات تهویه و سرمایش در دوره ۹ماهه سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ نشان میدهد این گروه کالایی همچنان وارداتمحور است.
میانگین صادرات ایران در این سالها حدود ۱.۵ تا ۲.۵ میلیون دلار بوده، در حالی که واردات از حدود ۷ میلیون دلار آغاز شده و در برخی سالها به ۳۵۰ میلیون دلار رسیده است. برآوردها حاکی از آن است که حجم واردات تا پایان سال ۲۰۲۵ به حدود ۳۷۰ میلیون دلار افزایش یابد.
در شرایط فعلی، افزایش هزینهها و محدودیتهای ناشی از تحریمها باعث شده بخش قابلتوجهی از مصرفکنندگان به سمت کالاهای با کیفیت پایینتر سوق داده شوند. با این حال، ارزش هر تن صادرات این محصولات از حدود ۳ هزار دلار به ۵۵۰۰ دلار افزایش یافته که نشان میدهد ارزش افزوده صادراتی در این صنعت بالاتر از واردات است؛ هرچند سهم کل صادرات ایران همچنان کمتر از ۱ درصد واردات باقی مانده است.
رشد طلا چطور متوقف میشود؟
قیمت طلا در سال ۲۰۲۵ رکوردهایی تاریخی را به ثبت رساند و در کانون توجه سرمایهگذاران جهانی قرار گرفت.
نشریه اکونومیست در گزارشی به این مسئله پرداخته که آیا چیزی میتواند جلوی تداوم افزایش قیمت طلا را بگیرد؟
منبع: دنیای اقتصاد
